07 دسامبر آشنایی با انواع ابزار موسیقی با تصویر

موسیقی از زمان‌های بسیار دور همزمان با حرف زدن انسان آغاز شد و تا به امروز در حالات مختلفی شنیده شده است. از همان ابتدا انسان با توجه به صدای نی، صدای دارکوب‌ها و صدای آواز پرندگان موفق به ساخت آلات موسیقی شد و تا به امروز در این زمینه به پیشرفت‌های بسیاری دست یافت. در این بخش به معرفی انواع آلات موسیقی خواهیم پرداخت انتها با ما همراه باشید.

پیانو

یکی از محبوب‌ترین سازهای ساخته شده تا به امروز پیانو نام دارد. پیانو به عنوان مادرسازها از آن یاد می‌شود و جزو کامل‌ترین سازها شناخته شده است. به این دلیل پیانو را یکی از کامل‌ترین سازها می‌نامند که قادراست محدود بسیار گسترده‌ای از صداها را تولید کند. پیانو می‌تواند فرکانس‌هایی در حدود 20 تا 5000 هرتز را تولید کند و بیش از 7 اکتاو داشته باشد. این درحالیست که همه سازها این قابلیت را نداشته و محدود به دامنه خاصی از اصوات هستند.

آشنایی با ابزار موسیقی پیانو

پیانو از جمله سازهای صفحه کلیددار است که صدای آن بر اثر برخورد چکش‌های تعبیه شده در آن با سیم‌ها تولید می‌شوند. سیم‌های پیانو به صفحه صدای پیانو متصل هستند و با برخورد کلاویه‌ به چکش‌ها صت مورد نظر را تولید می‌کنند. در این میان وظیفه صفحه صدا تقویت صدای پیانو است.
نام کامل این ساز، پیانو فورته است. در این نام واژه پیانو به معنی ملایم و واژه فورته به معنی قوی می‌باشد. هدف از نام‌گذاری این ساز نمایان کردن توانایی این ساز در تولید صداهای زیر و بم به صورت کامل و گسترده است. مخترع پیانو آقای کریستوفوری است که در سال 1709 در کشور ایتالیا آن را طراحی کرد. پیانوها در اولین نمونه‌های ساخته شده از آن ابعاد نسبتا بزرگی داشتند و با طول دومتر و درب‌های بزرگ طراحی می‌شدند. ابعاد کوچیکتر پیانوها سال‌ها بعد برای مصارف شخصی و در اماکن عمومی ساخته شد.

کلیدهای پیانو

پیانو در حالت کلی دارای 7 کلید سفید رنگ و 32 کلید سیاه رنگ است که تشکیل دهنده نوت‌های موسیقی هستند. چکش‌های تعبیه شده در پیانو به کمک یک اهرم به کلید‌های پیانو متصل هستند که به این اهرم‌ها عملگر گفته می‌شود. این اهرم‌ها باعث شتاب گرفتن برخورد چکش‌ها به سیم‌های تولید کننده صدا خواهند شد. چکش‌های پیانو معمولا به وسیله لایه‌ای از جنس نمد ویا الیاف طبیعی پوشیده شده تا صدای تولید شده از آن کیفیت بهتری داشته باشد.

انواع پیانو

همانطور که گفته شد پیانوهای بزرگ در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما امروزه تا حد زیادی مورد توجه و استفاده نیستند. پیانوها شامل: پیانوهای بزرگ، پیانو کنسول، پیانو اسپینت، پیانو دیواری و موارد مشابه است.

ویولن

یکی از زیباترین سازهای حال‌حاضر ویولن است که صدای بسیار بااحساسی را تولید می‌کند. از ویولن به عنوان ساز جادویی یاد می‌شود چراکه علاوه بر توانایی‌های که در تولید صداهای خاص دارند دارای ظاهری زیبا و ویژه است. بسیاری از علاقمندان موسیقی ویولن را یک ساز مهم و حیاتی در اجرای یک موسیقی می‌دانند و به عنوان ستون فقرات هر ارکستر از آن یاد می‌شود. در طی مدت‌ها سعی شد یک جایگزین مناسب برای ویولن در ارکسترها پیدا شود اما این تلاش بی‌فایده ماند چراکه ویولن وظیفه خطیری در این حوزه برعهده دارد و اجرای آن از عهده هر سازی برنخواهد آمد.

ویولن تاریخ ساخت و پیدایش مشخصی ندارد اما می‌توان گفت ریشه آن با تولید سازهای زهی کششی بناشد. این ساز از گروه ساز‌های زهی و آرشه‌ای هستند که برای نواختن آن باید ساز را بر روی شانه چپ قرار داده و آرشه‌ را با کمک دست راست بر روی سیم‌های ویولن بکشید.

گیتار

گیتار نوع دیگری از سازهای زهی می‌باشد. این ساز با کمک ارتعاش سیم‌ها صدای مورد نظر فرد را ایجاد می‌کند که این ارتعاش به کمک انگشتان دست و یا پیک صورت می‌گیرد. گیتار یک ساز قدیمی و در عین حال پیشرفته است چرا که با گذر زمان و پیشرفت علم انواع خاصی از گیتارها طراحی شدند که توانستند جایگاه خاصی از موسیقی جهانی را به خود اختصاص دهند.

انواع گیتار

گیتارها بر اساس جنس بدنه و نوع کارایی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند همانند گیتار کلاسیک، گیتار الکتروآکوستیک، گیتار با بدنه نیمه چوبی، گیتار چوبی توپر، گیتار با بدنه فلزی.
همچنین گیتارها براساس تعداد و جنس سیم‌های بکار رفته در آن به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل:

• گیتارهای چهار و پنج سیم
• گیتار شش سیم
• گیتار با سیم فلزی
• گیتار با سیم نایلونی
• گیتار هشت سیم و یا دوازده سیم

تار

این نوع ساز یک نوع از آلات موسیقی مختص به منطقه جغرافیایی ایران، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان است. تار معمولا با زخمه نواخته می‌شود و در گروه سازهای زهی قرار می‌گیرد. این نوع ساز که قدمتی دیرینه در ایران دارد برای نواختن موسیقی کلاسیک این منطقه از آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تارها از دوبخش کاسه و دسته تشکیل شده‌اند که در این میان کاسه تار نقش مهم‌تری دارد. این کاسه از چوب گردو، توت و یا فوفل ساخته می‌شود.

ترومپت

یکی از قدیمی ترین سازهای موجود ترومپت است. این ساز حدودا 1500 سال قبل از میلاد ساخته شد که در آن زمان برای علامت دادن و هشدار دادن از آن استفاده می‌شد. پس از گذشت زمان از این ساز برای نواختن صداهای دلنشین استفاده شد نوازندگان بزرگی به سوی نواختن آن آمدند.

سه‌تار

یکی دیگر از سازهای زهی ایرانی سه‌تار است. سازی با نوای دلنشین که نوازندگان بزرگی را در طول سال‌ها به خود دیده‌است. این ساز که به کمک انگشتان دست راست نواخته می‌شود دارای 4 سیم است. سیم‌های بکار رفته در سه‌تار از جنس فولاد و برنج هستند. هنر نوازنده به کمک سه‌تار می‌تواند نوای دلنشین و معمولا ظریف وغمگین را بیافریند که توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند.

سنتور

سنتور سازی ایرانیست که در گروه سازهای زهی کوبه‌ای قرار دارد. این ساز کهن به کمک زخمه نواخته شده و صدای دلنشینی دارد. شکل معمول سنتورها دارای 72 سیم است که به سنتور 9 خرکی معروف است.

اما سنتورهای معمولی کارایی زیادی در ارکسترهای بزرگ نداشتند به همین دلیل سنتورهایی با قابلیت‌های جدید ساخته شد که کارایی بیشتری نسبت به نوع معمولی آن داشت. سنتور کروماتیک و سنتور کروماتیک بم دونوع سنتور مورد استفاده در ارکسترها هستند.

کمانچه

کمانچه ساز دیگری از میان سازهای زهی است که از چهار قسمت اصلی کاسه، دسته، پایه و کمان تشکیل شده است. این ساز نیز همانند دیگر سازها ریشه در خاورمیانه دارد و عمده استفاده از آن‌ها نیز در همین مناطق است.

نی

با فاصله گرفتن از سازهای زهی و آرشه‌ای به سراغ سازهای بادی خواهیم رفت که در ابتدای آن‌ها ساز نی قرار دارد. این ساز که ریشه در فرهنگ و تمدن کشورمان ایران دارد از گیاه نی ساخته می‌شود البته در حال حاضر نوع مصنوعی نیز برای ساخت این ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در حالت اصیل باید گیاه نی را به‌گونه‌ای برش زد که شامل هفت‌بند شود.

نی شامل 5 سوراخ در بخش جلو و یک سوراخ در بخش انتهایی خود است که توسط انگشتان کنترل می‌شوند تا با انتخاب مسیر خروج هوای دمیده شده در نی‌ صدای دلنشینی از این ساز پخش شود.

فلوت

یکی از سازهای چوبی بدون زبانه، فلوت است. این سازه به نظر ساده با صدای دلنشین خود نظر بسیاری از علاقمندان را به سوی خود جلب کرده است. فلوت صدای تولیدی خود را از هوای دمیده شده بر لبه دهنه دریافت می‌کند.

دف

دف از خانواده سازهای کوپه‌ای است که طرفداران بسیار زیادی را دارد. سازهای کوپه‌ای بر اثر ضربه، تکان و یا سایش به تولید صدا می‌پردازند و بیشتر برای ایجاد یک ریتم در آهنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. سازهای کوپه‌ای به دو نوع کوک نامعین و کوک معین تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل انواع طبل‌ها و البته ساز دف می‌شوند.
دف ازیک حلقه چوبی تشکیل شده که با پوستی نسبتا نازک پوشیده شده است. این ساز صدای بمی داشته و با ضرب انگشتان دست نواخته می‌شود.

تنبک

 

عضوی دیگر از خانواده سازهای کوپه‌ای، تنبک نام دارد. تنبک یکی دیگر از سازهای اصیل ایرانی است. این ساز همانند طبلی به شکل جام است که همانند دف با ضرب دست نواخته می‌شود. از تنبک تیز برای ریتم دادن به موسیقی‌ها استفاده می‌شود.

چنگ

حتما نام این ساز را در اساطیر قدیمی شنیده‌اید. چنگ یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایرانی است که درگروه سازهای تاردار جای گرفته است. چنگ از 8 یا 9 سیم تشکیل شده که به شکل مشخص شده در تصویر درکنارهم قرار گرفته‌اند. چنگ‌ها نیز براثر گذر زمان دچار تغییرات بسیاری شدند به گونه‌ای که در حال‌حاضر چنگ‌ها داری 47 سیم و 7 پدال هستند.

دیوان

دیوان یکی دیگر از سازهای مضرابی است که ریشه در فرهنگ و تمدن کردی دارد. از دیوان در کردستان عراق، ایران، ترکیه و سوریه به عنوان یک ساز محلی استفاده می‌شود. این ساز بر اثر سایزهای مختلفش به سه دسته جرا کوچک ترین سایز، دسته کوتاه و دسته بلند تقسیم می‌شود. دسته دیوان 47 پره داشته و شامل 7 سیم است.